Ликот на новите банкноти

Носечки мотив на предната страна на идејното и ликовно-графичкото решение на банкнотата од 200 денари е репрезентативната христијанска теракотна икона, односно релјефот со претстави на старозаветните воини Јошуа (Исус Навин) и Калеб, којашто е датирана во 6-7 век и припаѓа на познатaта група винички теракотни икони како едни од најзначајните археолошки откритија од територијата на Република Македонија.

Опис на иконата:
На левата страна на овој релјеф со димензии 28,5x30x4см е претставена фигурата на Јошуа (Исус Навин) во фронтална положба. Тој е облечен во војничка облека, на главата носи шлем украсен со два рога, во десната рака држи копје, додека со левата покажува кон сонцето, сместено во централниот дел од горната половина на плочата. Над главата на Исус Навин, меѓу неговиот шлем и копјето, е претставена ѕвезда. На десната половина на плочата е изведена фигурата на Калеб во фронтален став. Слично на Исус Навин, и тој носи војничка облека, во левата рака држи копје, а со десната го придржува штитот поставен меѓу него и фигурата на другиот воин. Ликот на Калеб е благо свртен на десната страна, а неговиот поглед е вперен во сонцето на кое покажува Исус Навин. На неговата глава е изведена претстава на месечината.

Вдолж левиот вертикален раб на плочата, лево од ликот на Исус Навин е испишана сигнатурата FILIUS NAVE со букви свртени наопаку. Во горниот средишен дел на релјефот, меѓу главата на Исус Навин и претставата на сонцето, во три реда е испишано неговото име. Во првиот ред стои буквата H покрај која е изведен симболот на крстот, во вториот буквите IE, а во третиот буквите SU. Вдолж десниот вертикален раб на претставата, покрај фигурата на Калеб, е испишано неговото име – KALEEB.

Значење на претставата:
Оваа сцена во која се прикажани ликовите на војниците-херои Јошуа и Калеб, илустрира една епизода од старозаветната Книга за Исус Навин, прикажувајќи го моментот кога тој ги запира сонцето над Гаваон и месечината над долината Елонска, пред големата победа на Израелците над Аморејците (Книга на Исус Навин 10:12,13).

Херојските настани во приказната за Исус Навин претставуваат префигурации на настаните од новозаветната историја од почетокот на христијанството. Почнувајќи од периодот на живеењето на апостол Павле, ликот на Јошуа добива карактер на старозаветна префигурација на врховниот бог на христијанската религија, и понатаму, од IV и V век, а во контекст на историскиот развој на теолошката мисла, голем дел од христијанските теолози и писатели, сметајќи го Стариот Завет за книга што се однесува на праегзистенцијата и вечното постоење на Исус Христос, поради сличноста на името и судбинските дела, го сметаат Исус Навин за старозаветна префигурација на Христос.

На истата страна во централното лево поле е прикажана раносредновековна прстеста бронзена фибула од почетокот на VII век, а е пронајдена во околината на Прилеп.
Носечки мотив на задната страна на идејното и ликовно-графичкото решение на банкнотата од 200 денари е архитектонско-ликовен елемент од челната фасада на Шарена (Алаџа) Џамија во Тетово, еден од најатрактивните споменици на архитектурата и сликарството од османлискиот период во Република Македонија, за којшто се смета дека бил изграден во XV век. Тој е надополнет со флорални елементи преземени од декорацијата на мермерните подни плочи на познатата Исак Џамија во Битола, изградена на самиот почеток на XVI век.
Носечки мотив на предната страна на идејното и ликовно-графичкото решение на банкнотата од 2000 денари е претстава на македонска невестинска носија од Прилепско поле како впечатлива рефлексија на богатството на фолклорната ризница на Република Македонија. На истата страна во централното лево поле е претставен приврзок во форма на афионова чашка којшто е откриен во Сува Река, Гевгелија и претставува артефакт датиран во VII век пр.н.е што му припаѓа на познатата група пајонско-македонски бронзи.

Носечки мотив на задната страна на идејното и ликовно-графичкото решение на банкнотата од 2000 денари e декорацијата на внатрешната страна на позлатен сад, којшто потекнува од XVI век и во чиешто централно поле се прикажани два афронтирани пауна (рајски птици) покрај “изворот на животот” обиколени со раскошна флорална декорација.