Ристо Ѓоргиев-Поговорки и идиоми

лошите вести брзо се шират – bad news travels fast

кој co ѓаволот тикви сади – he that sups with the devil must have a long spoon

ѓаволот ни ора(л) ни копа(л) – one can never be too careful – the devil/Satan finds/makes work for idle hands – the devil is subtle, yet weaves a coarse web

има живци како коноп • има живци (ка)ко ортома/сајла – have nerves of steel – keep one’s head – keep a cool head

запнува/се напрегнува од петни жили – strain every nerve – out all the stops

има (земено) некого на заб – have a down on sb – have one’s knife in sb – have it in for sb – be on sb’s case o pick on sb

забранетото е најслатко – forbidden fruit is sweetest

каде лежи зајакот – where the shoe pinches

кој трча по два зајака, ни еден не фаќа – fall between two stools

прифаќа нешто здраво за готово – take something as gospel

од залакот си делат – be/live in each other’s pockets

попустина си го арчи/троши зборот – waste one’s breath a kick against the pricks

од чесен збор не се меси погача – fine words butter no parsnips

ни лук јал ни лук мирисал – butter wouldn’t melt in his mouth

тврдоглав (ка)ко магаре на мост – stubborn as a mule

мав ќе те сторам – I’II brain you

мав му е работата – be for the high jump – have had it – be deep in trouble – be in hot water

ce сеќава (ка)ко низ магла – have a vague/dim recollection

магарето го канеле на свадба за да носи дрва/вода – whither shall the ox go where he shall not labour

не умри магаре до зелена трева – wait for the cows to come home

роди ме мајко со среќа па фрли ме на буниште – give a man fortune and cast him into the sea

за еден мајка, за друг маштеа – fortune to one is mother, to another is stepmother

желна мајка на мртво дете се радува – hungry dogs will eat dirty puddings – a hungry horse makes a clean manger

на мајсторот куќата му капе – the shoemaker’s son always goes barefoot

на слабиот мајстор секогаш алатот му е крив – a bad workman always blames his tools

пo мајката ќе ја познаеш и ќерката – the apple never falls far from the tree – like mother, like daughter – like tree, like fruit – a chip of/off the old block

кој се изгорел на млеко, дува и на јогурт / матеница – once bitten, twice shy – a scalded cat fears hot water – a burnt child dreads the fire

под една мишка две љубеници/два карпуза не се носат – you can’t run with the hare and hunt with the hounds – you can’t have it both ways

ce ce може кога се мора – necessity is the mother of invention – where there’s a will there’s a way

не можеш секому да му погодиш/нагодиш – you can’t please them all – you can’t please everyone – he that all men will please shall never find ease – he that would please all and himself too, undertakes what he cannot do – you can’t win them all

пушта мозок на пасење – be wool-gathering – let it all hang out – put one’s mind to grass

моме се љуби додека е младо – gather ye rosebuds while ye may

кога се мора, се мора • што се мора, се мора/може – what must be, must be – what cannot be cured, must be endured – needs must when the devil drives – make a virtue of necessity

го соли морето – plough the sands

мортус пијан – drunk as a lord – be pissed as a newt – pissed out of one’s mind/head

мрак му падна пред/на очи – (be) hot under the collar – see red – fly into a rage – fly off the handle

мува да се чуе – dead silence – as silent as the grave – you could hear a pin drop

мртов ладен – as cool as a cucumber

му брчат муви во главата – have a bee in one’s bonnet

му ги истера мувите од глава – drive crazy ideas out of sb’s head

убива две муви со еден удар – kill two birds with one stone

прави муабет за снегот лански – a wild goose chas

Bо неволие човекот не ги бира пријателите • во неволие и ѓаволот ти е другар – adversity makes strange bedfellows

небото се отвори – rain cats and dogs come down in buckets – the heavens open

несреќата никогаш не доаѓа сама – it never rains but it pours – troubles come double

на свети никогаш – pigs might fly – when hell freezes over

од новина на погибел – once in a blue moon

не знае носот да си го избрише • да не му е носот, трева ќе пасе – be so dumb he couldn’t find his arse with two hands at high noon – so dumb he couldn’t piss out of a boat – not have enough imagination/intelligence/sense to come out of the rain

ноќта ден ја прави – turn night into day – burn the candle at both ends – work one’s fingers to the bone

не му се сите овци на број – lose one’s marbles – be not all there – have a screw loose/missing

(оди) како овца на колење – go like a sheep to the slaughter

овца (за стрижење) – an easy meat

co една овца не се прави бачило – one swallow doesn’t make a spring

која овца ce дели од стадото, (неа) волкот ја јаде – there’s safety in numbers

фрла око на некого – му фрли око – have an eye on sb – take a fancy to sb – set one’s heart upon a draw a bead on sb – take a shine to sb/sth

сменува некому личен опис – beat sb black and blue – beat sb to a pulp

мачка очи некому – throw dust into sb’s eyes – pull the wool over sb’s eyes

му падна в очи – catch sb’s eyes – attract sb’s attention

не ги одлепува очите од – not take one’s eyes off

не може да им поверува на сопствените очи – not believe one’s eyes

не може со очи да го види – can’t stand/bear the sight of sb – wouldn’t touch sb with a bargepole/pair of tongs/ten-foot pole

очи си вадат – be at daggers drawn – be/go at it hammer and tongs

очите се огледало на душата – the eyes are mirror to the soul

остава некого бел во очите – bleed sb white

плакне очи – feast one’s eyes on a – get an eyeful of

подалеку од очи поделеку од срце – out of sight, out of mind .. far from eye, far from heart – long absent, soon forgotten

Гo извади од памет • вади некого од памет – make sb’s hair curl – scare the pants of sb

од што паметниот се срами, будалиот се гордее – wise men wear their horns on their breasts, fools on their foreheads

не знае кој пат да фати – be at one’s wit’s end – be in a quandary (about whether to) – be at six and sevens

пес од касапница тешко ce одделува – old habits die hard

и петелот му носи јајца – have one’s bread buttered on both sides

помогни ми, да ти помогнам – you scratch my back and I’ll scratch yours – today you, tomorrow me – today me, tomorrow you – claw me and I’ll claw thee

прво посеј, после жнеј – don’t put the cart before the horse

лесно е да си поп, покрај вујко владика – he whose father is judge goes safe to his trial

ce разликуваат како поп и шеширџија – (be) as different as chalk and cheese

чека да се слегне прашината – play a waiting game – wait for the cat to jump – wait to see which way the cat jumps

лева рака, десен џеб • му (пот)фаќа раката – have light/sticky fingers

му ги поткастри роговите – bring sb down a peg or twо

кога ќе засвири риба летница – when hell freezes over

руба/руво краси (руво/руба гнаси) – fine feathers make fine birds -handsome is as handsome does

од сите страни Ѓорѓи сардисан – be up against the wall – be in dire straits – have no option/alternative/choice

што на на ум тоа на друм – not mincing words -talk through one’s hat

нема поголем слепец од оној што не сака да гледа – (there’s) none so blind as those that will not see

чиста сметка, долга љубов . чиста сметка – бел образ – short reckonings make long friends

треба уште сол да јадеш – you must eat another yard of pudding first

среќата му го свртела грбот – be down on one’s luck – have a run of bad luck

пушти срце – dip into one’s pockets – dig into one’s purse – push the boat out – put one’s hand in one’s pocket = loosen one’s purse-strings

стапка пo стапка, преку планина ce префрла – penny and penny laid up will be many – grain by grain the hen fills her belly – many a little makes a mickle

глуп/прост (ка)ко тапа – (as) light as a cork – a stupid arse – not to know one’s arse from one’s elbow – as dumb as a fish – as thick as two short planks – as silly as a sheep – as silly as a goose

каде е (нај)тенко, таму се кине – the thread breaks where it’s weakest – a chain is (only) as strong as its weakest link

лута трева на лута рана – desperate cuts must have desperate cures

ни трендафил без трн, ни севда без кавга – lovers’ quarrels are soon mended

става трн во здрава нога -нshoot oneself in the foot

ги држи уздите – keep sb in check – keep sb under control – hold the reins

уште му лета умот no чавки – still wet behind the ears

не е цвеќе за мирисање – he’s no saint – he’s no babe in the woods

co едно цвеќе лето не иде – one swallow doesn’t make a spring

a царица, a магарица – all cats are grey in the dark

на државна чешма вода не пиј – put not your trust in princes

запржува чорба некому – cook sb goose – put a spoke in sb’s wheel – upset sb’s apple cart – cut the ground from under sb’s feet

барала шута рогови, останала и без уши • не барај рогови (ќе останеш и без уши)– better a sparrow in the hand than a pigeon on the roof – a feather in hand is better than a bird in the air o grasp all, lose all – all covet, all lose – fall between two stools

ем шуто, ем боде . шуто а боде – people who live in glass houses should not throw stones – the pot calls the kettle black