Драган Јованов – Македонска современа фитомедицинска терапија при третман на Прадер Вили Синдром (PWS)

Прадер-Висли синдром е ретко генетско пореметување на 15 хромозом, проследено со психички и физички абнормалности, како и бихејвиорални проблеми. Доста е ретко и зафаќа една индивудуа на околу 25000 луѓе на глобално ниво. Меѓу првите дијагностицирани деца во Република Македонија со Прадер Вили синдром е Емануела Костоска (11.11.1998 год) од Скопје, која беше пратена на лекување во центарот Regens Wagner – Абсберг – Германија
Синдромот е именуван по швајцарските научници кои прв го опишале во 1956 година. Андреа Прадер (1919-2001), Хајнрих Вили (1900-1971).

 Симптоми – Уште од најмала возраст, кај детето може да се забележи намален мускулен тонус, кое предизвикува и проблеми со цицање, страбизам и летаргија. Во раното детско, а и низ целиот живот, се појавуваат и други симптоми како абнормално зголемување на телесната тежина проследена со константа потреба за храна, недоволно развиени полови органи, намалена интелектуална способност, отежнат говор, проблеми со однесувањето, остеопороза, проблеми поврзани со спиењето, дијабет тип 2.

 Дијагностицирање – Доколку се присутни некои од овие симптоми, тоа може да биде индикатор за постоење на овој синдром. Истиот може да биде потврден со низа генетски тестови, меѓу кои најупотребуван е FISH/ФИШ (флуоресцентна ин-ситу хибридизација) методата.

 Лекување – Иако самиот Прадер-Вили синдром не може да се лекува, се оди на тоа да се санираат последиците кои истиот ги предизвикува. Потребно е да се применуваат соодветни методи уште од најрана возраст, проследени со соодветна исхрана, фитотерапија, терапија со хормон за раст, како и тестостерон (за машки) или прогестерон и естроген (за женски). Исто така треба да се обрне внимание на менталното здравје. Затоа клучна улога во лекувањето имаат ендокринолог, психологот/психијатар и педијатар, нутриционист и фитотерапевт.
 Во зависност од тоа дали ќе бидат застапени и други симптоми ќе варира и терапијата. Неопходно е да се спомене дека треба да се прават редовни скрининг тестови со кои рано ќе се откријат останатите компликации, кои можат да предизвикаат сериозни нарушувања на здравјето.

Прадер Вили пирамида за фитоисхрана

Кога станува збор за лицата со Прадер Вили синдром треба исхранта да им е поделена во 7 оброци во текот на денот. Дневно треба да внесуваат максимално до 1250 калории. Секој оброк треба да се мери на кујнска вага и да се внимава на калориите зависно кои намирници се конзумираат.

Користењето на Прадер Вили пирамидата за фитоисхрана како водич за губење на тежината и одржувањето, заедно со омилената програма за вежбање (пливање, рекреативно трчање и др.) може да биде лесен начин за да се обезбеди здрава, хранлива диета за лицето со Prader-Willi синдром.
Исхрана која вклучува путер, маргарин, бонбони, шеќери, слатки, масни десерти, сос, пржена храна и др., треба да се избегнува. Храната од оваа група има многу калории кои не се пожелни за лицата со Prader-Willi. Исхрана која содржи масти се тргнати од целата пирамида, бидејќи храната за лицата со Прадер Вили синдром треба да биде со ниска содржина на масти и шеќери.
Пр. Прадер Вили пирамида:
 Зеленчук: 1/2 чаша варен или 1 чаша суров зеленчук
 Леб: 1 парче леб; 1/2 чаша ориз, тестенини или компир; 1 чаша житни култури
 Овошје: 1/2 чаша овошен јогурт, 1/2 чаша или 1 парче свежа калинка, 1/4 чаша сушено овошје; 1/2 чаша цеден природен сок
 Млеко: 1 чаша обезмастено млеко или јоргут со мала масленост, 1 фелка сирење
 Месо: 1 парче варено посно месо, риба или пилешко; 1 јајце, 1/2 чаша варен грав, грашок, боранија; 1 лажица путер од кикирики
Фитомедицинска терапија

Кај лицата со Прадер Вили синдром македонската современа фитомедицинска терапија во соработка со странски институти досега покажа добри резултати.
Најупотребувани лековити растенија во терапиите се:
 Канабис
 Гинго билоба
 Коприва
 Ајдучка трева
 Глуварче
 Водоопија
 Боровница
 Пченкарна свила
 Чај од ленено семе